Po czym poznać snoba – aspiracje wyższe od możliwości

Snobizm polega na silnym przekonaniu, że wartość człowieka zależy od jego statusu społecznego, czyli np. wykonywanego zawodu czy pochodzenia. Snobem nazwiemy także osobę, która uważa się za osobę lepszą od innych z jakiegoś powodu – niekoniecznie prawdziwego!

Sformułowania „snobizm” używa się często w stosunku do osób, które zwracają dużą uwagę na to, jak są postrzegane i afiszują się z rzeczami, które mają podkreślać ich status. Przede wszystkim chodzi o drogie rzeczy, krzyczące wokół „stać mnie na to!”, np. markowe ubrania, niezbyt subtelna biżuteria, luksusowe samochody itd. Nie zawsze są to tylko sygnały materialne, widoczne na pierwszy rzut oka. Czasami chodzi o zachowanie – wspaniałym i powszechnie znanym przykładem może być Hiacynta Bucket z brytyjskiego serialu komediowego „Co ludzie powiedzą?”. Główna bohaterka, pochodząca ze średniej klasy, cały czas stara się pokazać innym, że należy do wyższych sfer i jest zamożniejsza niż w rzeczywistości. „Nie krzycz, to takie pospolite”, „rozmowa na ulicy jest czymś bardzo pospolitym” to właśnie słowa Hiacynty, która odbierając telefon za każdym razem mówiła „Rezydencja Bucketów, przy telefonie pani domu”.

Często jednak sama taka postawa nie świadczy jeszcze o tym, że ktoś jest snobem – takie zachowanie jest raczej próbą zwrócenia uwagi innych osób (tym razem prawdziwych snobów), że się im dorównuje pod względem stanu konta. Oprócz tego, że te osoby są niejako ofiarami innych snobów, to często ich pragnienie udowodnienia swojej wartości jest wykorzystywane przez sprzedawców, którzy proponują luksusowe towary, jako podkreślające lub nawet ustanawiające wysoki status. Nasza wspomniana już Hiacynta także starała się przede wszystkim zaimponować i dorównać osobom, które uważała za ważne persony, by te uznały także jej wartość.

Efekt snobizmu

Efekt snobizmu (lub inaczej efekt snoba) jest całkowitym zaprzeczeniem owczego pędu, polegającego na tym, że robimy to, co inni, podążając za grupą. Czy to znaczy, że efekt snobizmu polega na działaniu w sposób oryginalny i zgodny z przekonaniami? Niestety nie. Ekonomiści nazywają tak sytuację, kiedy grupa ludzi nie kupuje danego produktu tylko dlatego, że wszyscy inni za nim szaleją. Pokazują tym samym, że są niejako ponad tę konsumencką modę. Mowa o tym efekcie także wtedy, gdy cena pewnego produktu wzrasta – w takiej sytuacji posiadanie go jest wyznacznikiem wyższego statusu i prestiżu. Dlatego też chętnie kupuje się rzeczy, należące do limitowanych edycji lub też kolekcjonuje się rzadkie egzemplarze np. znaczków, dzieł sztuki czy też monet.