Żółtaczka – czyli nadmiar bilirubiny w tkankach organizmu

Żółtaczka, to zażółcenie skóry, błon śluzowych oraz białek oczu. Jest bezpośrednim wynikiem podwyższonego stężenia bilirubiny we krwi. Często żółtaczką określane jest wirusowe zapalenie wątroby typu C, co jest błędem, ponieważ żółtaczka to nie choroba a nazwa określająca współwystępujące ze sobą symptomy.

Fakt 1: Za powstawanie żółtaczki odpowiedzialna jest bilirubina

Żółtaczkę powoduje podwyższone stężenie bilirubiny. Jest ona żółtym barwnikiem występującym w naszym organizmie. W żółtaczce ma miejsce około trzykrotne przekroczenie normy bilirubiny - ok. 3 mg/dl lub 50 µmoli/dl. Gdy wynik jest nieco niższy (ale cały czas powyżej normy, która wynosi 1 mg/dl lub 17 µmoli/dl), wówczas mówi się o stanie przedżółtaczkowym.

Fakt 2: Żółtaczka to nie choroba

Żółtaczka jest zespołem współwystępujących ze sobą objawów, takich jak: żółte zabarwienie skóry, błon śluzowych i białek oczu. Kolor zmienia też mocz, który staje się ciemno-herbaciany. Często współwystępuje uporczywe swędzenie skóry. Kolejnym, pojawiającym się w niektórych chorobach objawem żółtaczki jest odbarwienie stolca, który wówczas ma gliniany kolor. Żółte zabarwienie skóry, nie będące żółtaczką, występuje u osób spożywających duże ilości marchwi i soku marchwiowego. Ciemnożółte stają się pięty i wewnętrzna strona dłoni, co jest wynikiem odkładania się karotenu w organizmie, natomiast białka oczu nie zmieniają barwy.

Fakt 3: Żółtaczka, to symptom wielu chorób

Żółtaczkę ze względu na przyczyny dzieli się na 3 typy. Żółtaczka może sygnalizować istnienie wielu chorób, które mają zróżnicowany przebieg. Ze względu na zachowanie się barwników żółciowych we krwi, kale oraz moczu wyróżnia się następujące typy żółtaczki: przedwątrobową, wewnątrzwątrobową i pozawątrobową.

• Żółtaczka przedwątrobwa, to wzmożona hemoliza (rozpad) krwinek czerwonych powodująca zbyt wysokie stężenie bilirubiny, to symptom takich schorzeń, jak, m.in. wrodzona niedokrwistość hemolityczna, różnego rodzaju zakażenia, uszkodzenie erytrocytów, zespół Crigler-Najjar oraz zespół Gliberta (czyli wrodzone zaburzenia funkcji enzymów wątrobowych, odpowiedzialnych za przemiany bilirubiny), powiększenie śledziony (hipersplenizm). Żółtaczka przedwątrobowa jest najczęściej spotykana u noworodków.
• Żółtaczka wewnątrzwątrobowa to przede wszystkim objaw zakażeń bakteryjnych oraz autoimmunologicznych, jak również marskości wątroby, czy wirusowego zapalenia wątroby. Żółtaczka ta sygnalizuje uszkodzenia wątroby alkoholem, środkami chemicznymi, toksynami lub lekami. Żółtaczka wewnątrzwątrobowa, to również symptom rozwijających się w wątrobie nowotworów oraz zaburzeń krążenia w naczyniach wątrobowych. Oprócz zażółcenia białek oczu i skóry występuje tu zmiana koloru kału.
• Żółtaczka pozawątrobowa (mechaniczna) – to zablokowanie przepływu żółci – przede wszystkim jej odpływu z dróg żółciowych. Charakteryzuje ona choroby takie jak: kamica żółciowa, rak trzustki, zapalenie lub rak dróg żółciowych. Oprócz symptomów zażółcenia oczu, skóry i błon śluzowych może towarzyszyć tym schorzeniom uporczywe swędzenie skóry, ciemnobrązowe zabarwienie moczu oraz jasno zabarwione stolce.

Fakt 4 : Po zaobserwowaniu u siebie symptomów żółtaczki należy niezwłocznie udać się do lekarza

Zauważenie u siebie zażółcenia białek oczu, błon śluzowych oraz skóry, jak również zmiany koloru moczu czy stolca, wymaga jak najszybszej wizyty u specjalisty. Lekarz zleci badania, które ustalą przyczynę zmiany barwy skóry a tym samym zdiagnozuje chorobę i zaproponuje właściwe leczenie. Badaniem podstawowym w celu stwierdzenia choroby, która objawia się żółtaczką, jest wykonanie badania krwi i oznaczenie poziomu bilirubiny.