Dzieci z lekkim upośledzeniem umysłowym – jak radzić sobie w szkole?

Dzieci z lekkim upośledzeniem umysłowym uczęszczają do szkoły tak samo, jak ich rówieśnicy. Mają jednak wymagania dostosowywane do swoich możliwości. Powinny także być pod opieką oligofrenopedagoga, który prowadzi zajęcia rewalidacyjne.

Dziecko z upośledzeniem w stopniu lekkim nie musi chodzić do szkoły integracyjnej, ponieważ coraz więcej placówek zatrudnia specjalistów oligofrenopedagogiki.

Upośledzenie umysłowe jest dość szerokim terminem i wiąże się z różnymi zaburzeniami rozwojowymi. Oznacza obniżenie poziomu intelektualnego, które pojawia się w dzieciństwie lub jest wrodzone. Lista chorób, w wyniku których może pojawić się upośledzenie umysłowe jest bardzo długa i obejmuje m.in. toksoplazmozę, zespół Retta, zaburzenia ze spektrum autyzmu czy alkoholowy zespół płodowy (FAS).

Obecnie psycholodzy i pedagodzy, starają się unikać określenia „upośledzenie umysłowe”, który choć jest oficjalnym terminem medycznym, stygmatyzuje i ma bardzo negatywny wydźwięk. Częściej stosowany jest neutralny odpowiednik – „niepełnosprawność intelektualna”.

Upośledzenie rozwoju intelektualnego diagnozuje się na podstawie testów inteligencji i ich wyników, najczęściej podawanych w skali Wechslera. Jeśli dziecko osiągnie rezultat w przedziale 69-55 II (Iloraz Inteligencji) Weschslera, stawiana jest diagnoza o niepełnosprawności intelektualnej.

Jak funkcjonuje dziecko z niepełnosprawnością umysłową?

Nie jest łatwo ogólnie scharakteryzować dzieci z lekkim upośledzeniem umysłowym, ponieważ ich funkcjonowanie jest bardzo różne, tak samo jak różnią się dzieci z normą rozwojową. Podczas gdy przy niepełnosprawności umiarkowanej i głębokiej zachowania stają się bardziej typowe dla danej grupy, wszelkie generalizacje dla niepełnosprawności lekkiej są krzywdzące i umacniają stereotypy. Niemniej faktem jest, że pojawiają się charakterystyczne trudności, które dziecku trudno przezwyciężyć. Osoby z lekkim upośledzeniem umysłowym:

• mają problem z myśleniem abstrakcyjnym, czyli operowaniem pojęciami, które odnoszą się do bardziej skomplikowanych zjawisk i przedmiotów,
• mają słabszą pamięć,
• zauważają mniej szczegółów i nie są tak spostrzegawcze,
• z większą trudnością uogólniają zjawiska i wyciągają wnioski,
• lepiej radzą sobie z myśleniem konkretno-obrazowym, czyli na precyzyjnych przykładach.

Nie mają natomiast problemów z socjalizacją, czyli funkcjonowaniem w grupie, a jeżeli takie trudności się pojawiają, wynikają z różnic indywidualnych.

Dziecko z upośledzeniem umysłowym w szkole

Dzieci, u których zdiagnozowano niepełnosprawność intelektualną, również funkcjonują w systemie edukacyjnym, czyli chodzą normalnie do szkoły razem ze swoimi rówieśnikami. Jednak ze względu na specyficzne trudności, program nauczania i sposób przekazywania treści przez nauczycieli powinien być dostosowany do możliwości dziecka. Materiał omawiany na lekcji jest traktowany nie jako obowiązkowe treści do opanowania, ale jako pretekst do przekazywania podstawowych informacji o świecie.

W szkole, w której jest uczeń o tak specjalnych wymaganiach edukacyjnych, powinien być zatrudniony specjalista, czyli oligofrenopedagog. Jest to pedagog, który ma dodatkowe kwalifikacje do prowadzenia specjalistycznych zajęć rewalidacyjnych, by podczas nich stymulować rozwój intelektualny dziecka.

Upośledzenie umysłowe w stopniu lekkim a funkcjonowanie w klasie

Dzieci z niepełnosprawnością intelektualną rozwijają się w różny sposób, ale najczęściej nie mają problemu z socjalizacją, chyba że wynika to z cech charakteru, które także u innych dzieci są różne. Najczęściej trudności z funkcjonowaniem w klasie i szkole są konsekwencją tego, w jaki sposób pozostali uczniowie traktują dziecko – czy nie zdarzają się złośliwości, szykany, wykluczanie go z grupy. Wiele zależy od wychowawcy i tego, w jaki sposób nastawi swoich wychowanków, którzy powinni wiedzieć, że każdemu należy się szacunek.

• Jaką książkę wybrać dla dziecka? Sprawdź!