Test psychologiczny prawdę ci powie – co można nim zbadać?

Test psychologiczny to narzędzie wykorzystywane w psychologii w celach diagnostycznych, naukowych i badawczych. Niektóre testy mogą pomóc zdiagnozować zaburzenia psychiczne, inne po prostu służą lepszemu poznaniu.

Test psychologiczny powinien spełniać określone kryteria, dzięki którymi można mieć pewność, że we właściwy sposób bada to, do czego został stworzony.

Narzędzie powinno być:

• obiektywne – czyli wynik nie zależy od tego, kto przeprowadza test,
• wystandaryzowane – każda osoba wykonuje ten test w identyczny sposób,
• trafne – poprawnie wykonany test faktycznie bada to, co powinien,
• rzetelne – powtórzenie badania daje takie same wyniki,
• znormalizowane – wiadomo, jakie wyniki są „normalne”, typowe, a które są niższe lub wyższe od tych, jakie osiąga większość osób.

W badaniu testem psychologicznym osoba badana powinna brać udział dobrowolnie, by jej odpowiedzi i reakcje były szczere.

Rodzaje testów psychologicznych

Myśląc o teście psychologicznym, najczęściej pierwszym skojarzeniem jest tak zwany test typu „papier-ołówek”, czyli kwestionariusze.

Jest wiele rodzajów testów, które mogą badać przeróżne funkcje psychiczne, np.:

• inteligencję,
• kreatywność,
• osobowość,
• zdolności,
• temperament,
• zainteresowania.

Nie zawsze są to testy, które polegają na udzieleniu prostych odpowiedzi „tak/nie”. Wiele testów psychologicznych polega na wykonaniu różnych działań, na przykład WISC-R, czyli skala inteligencji stosowana do badania dzieci zawiera również tak zwane testy bezsłowne – układanki, wzory z klocków, uzupełnianie obrazków.

Testy psychologiczne w rekrutacji

Czasami podczas rekrutacji może zajść potrzeba wypełnienia testu psychologicznego. Trudno powiedzieć, jakiego konkretnie, ponieważ dużo zależy od firmy, która rekrutację zleca. Czasami szef chce na przykład sprawdzić, czy system wartości kandydata jest zgodny z polityką firmy, czy potrafi radzić sobie ze stresem lub czy wykazuje się odpowiednim poziomem kreatywności. Testy te powinny być analizowane i interpretowane przez rekrutera, będącego jednocześnie psychologiem, choć dostępne są także narzędzia, z których może korzystać każdy, pod warunkiem, że przejdzie odpowiednie szkolenie.

Czy test psychologiczny można oszukać?

Czasem osoby, starające się o pracę w służbach mundurowych, mogą usłyszeć radę, by odpowiadać w testach MultiSelect w określony sposób, w celu uzyskania wyników, pożądanych przez rekruterów. Niestety, taka strategia może przynieść więcej szkody niż pożytku, ponieważ doświadczony rekruter rozpozna, czy odpowiedzi były udzielane zgodnie z prawdą.

Wiele testów zawiera tak zwaną skalę kłamstwa, po której można rozpoznać, czy ktoś odpowiadał na pytania testowe całkiem szczerze, czy też starał się przedstawić w lepszym świetle. Przy dłuższych testach zdarza się, że pytania się powtarzają lub są do siebie bardzo podobne – dzięki temu także można zweryfikować, czy osoba rozwiązująca test wypełnia go zgodnie z prawdą, czy też ubarwia rzeczywistość.