Rezerwowe źródło energii, czyli ciała ketonowe

Ketonuria, inaczej acetonuria lub ketoaciduria, to stan, kiedy w moczu zaczynają pojawiać się ciała ketonowe.

Czym są ciała ketonowe?

Ciała ketonowe to związki, które powstają w wątrobie. Występują u każdego człowieka i gdy organizm nie ma dostatecznej ilości glukozy, są wykorzystywane jako źródło energii i spalane. Kiedy stężenie insuliny we krwi nie jest dostateczne, ciała ketonowe nie mogą być spalane, co powoduje podwyższenie ich we krwi oraz zmianę odczynu krwi na kwaśny.

Objawy ketonurii

Podstawowym objawem ketonurii jest zapach acetonu w moczu. Aceton może być też wyczuwany w wydychanym powietrzu. Organizm próbując pozbyć się ciał ketonowych, wydala je z moczem lub przez płuca – stąd jest wyczuwalny zapach acetonu. Aby wydalić jak najwięcej acetonu przez płuca, oddech staje się szybszy, częściej także odczuwa się potrzebę oddania moczu.

Gdy osoba chora nie uzupełnia traconych z moczem płynów, może pojawić się odwodnienie. W przypadku braku diagnozy i leczenia w konsekwencji pojawiają się zaburzenia świadomości, następnie śpiączka.

Ciała ketonowe pojawiają się najpierw we krwi, dopiero później w moczu, dlatego wskazane jest wykonywanie badań krwi, by wykryć zaburzenie wcześniej.

Przyczyny ketonurii

Ciała ketonowe są produkowane w nadmiernej ilości w wyniku:

• niewyrównanej cukrzycy, a więc braku możliwości spalenia cukrów w wyniku niedoboru insuliny;
• niewłaściwej diety, która doprowadzi do nadmiernej beta-oksydacji tłuszczów;
• glikozurii nerkowej;
• glikogenozy.

Ketonuria może pojawić się przejściowo także w wyniku wymiotów lub gorączki. Często kwasica ketonowa pojawia się na początku cukrzycy i pomaga w jej zdiagnozowaniu. U cukrzyków ketonuria pojawia się także w wyniku nieprzyjmowania przez 12-24 godziny insuliny lub w przypadku nieprzyjmowania jej dostatecznej ilości – zapotrzebowanie na insulinę może się zwiększyć na przykład w wyniku infekcji. U około 15% osób ciała ketonowe w moczu pojawiają się bez jakiejkolwiek przyczyny chorobowej.

Leczenie ketonurii

Podczas leczenia ketonurii należy przede wszystkim wyrównać stężenie glukozy, zapewnić odpowiedni bilans kaloryczny i unormować gospodarkę kwasowo-zasadową i wodno-elektrolitową. Leczenie jest więc objawowe. Najważniejsze jest podawanie dużej ilości płynów – w przypadku zaawansowanej ketonurii płyny i insulinę podaje się dożylnie.