Czego uczą nas serialowi bohaterowie?

Zorganizuj swoje życie jak Monica z Przyjaciół

Monica Geller z „Przyjaciół” to typ perfekcjonistki. Jest zorganizowana i zawsze o krok przed chaosem – a przynajmniej tak to wygląda z boku. Monica lubi mieć wszystko pod kontrolą, w przeciwnym wypadku czuje niepokój. To prawdopodobnie efekt braku poczucia stabilności i akceptacji w dzieciństwie. Porządek, planowanie i sztywne zasady dają jej iluzję bezpieczeństwa. W psychologii takie zachowania często wiążą się z jednym z najczęściej analizowanych zaburzeń – osobowością obsesyjno-kompulsyjną. Charakteryzuje się ono silnym perfekcjonizmem i potrzebą kontroli nad otoczeniem, nawet kosztem relacji z innymi. Monica dopiero z czasem uczy się, że życie nie zawsze da się idealnie poukładać. Próbuje odpuszczać i świadomie luzuje śrubę, którą sama sobie dokręca. To cenna lekcja dla każdego, kto kompulsywnie sprząta, planuje, analizuje i nie potrafi odpocząć.
Badania pokazują, że niemal 8 na 100 dorosłych Amerykanów spełnia kryteria tego zaburzenia. Jeśli perfekcjonizm stał się Twoim nałogiem, spróbuj zrobić coś „wystarczająco dobrze”, a nie idealnie. Zostaw jedno niedokończone zadanie. Pozwól sobie na błąd. Świat się nie zawali, a Ty odzyskasz oddech.

Buduj pewność siebie z Jessicą Jones

Jessica Jones to bohaterka, która nosi w sobie ogromny ciężar traumy. Jest cyniczna, zdystansowana i sprawia wrażenie, że oddziela się od świata grubą ścianą obojętności. Na pierwszy rzut oka może wydawać się, że jej jedynym problemem jest alkohol, którego używa, by uciec od bolesnych wspomnień i trudnych emocji. W rzeczywistości jednak jej uzależnienie ma znacznie głębsze źródło — jest to sposób na izolację, unikanie bliskości i maskowanie poczucia bezradności. Każdy łyk staje się dla niej chwilowym znieczuleniem, które pozwala przetrwać, ale nie leczy. Droga Jessiki do wyjścia z nałogu jest długotrwała i pełna potknięć. Nie ma tu miejsca na cudowne uzdrowienie ani nagłą przemianę. Serial pokazuje, że proces zdrowienia polega przede wszystkim na uczeniu się stawiania granic, przyznaniu sobie prawa do słabości i zrozumieniu, że nie można samodzielnie udźwignąć wszystkiego. Najtrudniejszym krokiem jest zaakceptowanie, że siła nie polega na samotności, a na umiejętności korzystania ze wsparcia innych. Jeśli widzisz w Jessice siebie, pierwszym i najważniejszym etapem jest uczciwe spojrzenie na nałóg, w którym być może tkwisz. Musisz nazwać swoje nawyki po imieniu. Zadaj sobie pytania: Jak często piję? Dlaczego sięgam po alkohol? Jak wpływa to na moje zdrowie, relacje i codzienne życie? Samo uświadomienie sobie problemu jest już początkiem zmiany. Zamiast dramatycznych postanowień zacznij od małych zmian: ogranicz ilość wypijanych drinków, opóźniaj pierwszego drinka w ciągu dnia, wprowadź „dni wolne od alkoholu”. Każdy taki krok to realne zwycięstwo, które buduje poczucie kontroli nad własnym życiem. Znajdź alternatywy, które dadzą Ci poczucie ulgi i odprężenia, ale nie szkodzą zdrowiu. Mogą to być: krótki spacer, medytacja, ćwiczenia oddechowe, gorąca kąpiel, rozmowa z przyjacielem czy zapisanie emocji w dzienniku. Najtrudniejszą częścią wychodzenia z uzależnienia jest przyznanie sobie, że nie można tego zrobić w pojedynkę. Szukaj wsparcia w rodzinie, przyjaciołach, grupach wsparcia lub u terapeuty.

Rzuć nałogi jak Hopper ze Stranger Things

Jim Hopper ze Stranger Things to klasyczny przykład faceta, który wygląda, jakby życie przejechało po nim walcem. Szorstki, zmęczony, niechlujny, z papierosem w ręku zdecydowanie częściej niż bez niego. Hopper nie pali dlatego, że lubi. Odpala fajkę od fajki i nie potrafi przestać. Po stracie córki i rozpadzie małżeństwa stały się jego jedynym, niezawodnym kompanem. Czymś, co „trzyma go w pionie”, choć w rzeczywistości powoli odbiera mu zdrowie, energię i spokój. Droga Hoppera do zmiany nie zaczyna się od rzucenia papierosów z dnia na dzień. Zaczyna się od odpowiedzialności: za Eleven, za innych, za coś większego niż on sam. Ogranicza używkę nie dlatego, że ktoś mu kazał, ale dlatego, że zaczyna widzieć, ile go to kosztuje. To ważna lekcja: rzucanie palenia rzadko jest kwestią wyłącznie silnej woli, choć podjęcie tej decyzji niewątpliwie jej wymaga, a częściej postanowienia o tym, że nie chcemy już dłużej siebie niszczyć. Jeśli i ty sięgasz po papierosa automatycznie, zacznij od obserwacji. Zauważ moment, emocję, impuls, który zmusza cię do otwarcia paczki papierosów. Zastąp ten rytuał innym gestem. To może być nawet popijanie wody lub podjadanie owoców i orzechów. To może być 10 głębokich wdechów albo spacer – choćby krótki, na przykład do okolicznej apteki, gdzie warto podpytać o nikotynową terapię zastępczą. Gumy czy plastry nikotynowe mogą być prawdziwym wsparciem. Podobnie zresztą jak lekarz, który mógłby przepisać leki łagodzące głód nikotynowy. Odporni na wszelkie metody rzucania palenia papierosów albo ci co rzucić nałogu po prostu nie chcą, mogą zamienić fajki na iqosy. Mniejszą toksyczność takich tytoniowych podgrzewaczy potwierdzają badania - Narodowy Uniwersytet w Seulu dowodzi, że osoby, które zdecydowały się na zastąpienie papierosów bezdymnym produktem z nikotyną, średnio o 20% zmniejszyły ryzyko wystąpienia chorób serca. Mimo, iż te urządzenia nie spalają tytoniu i nie wytwarzają szkodliwego dymu, nadal zawierają nikotynę. Najbezpieczniej jest całkowicie rzucić nałóg.

Stawiaj na rozwój i odwagę jak Eleven ze Stranger Things

Eleven to dziewczynka, która rozpoczyna swoją historię całkowicie pozbawiona tożsamości, poczucia bezpieczeństwa i prawa do wyboru. Jej życie przez długi czas podporządkowane jest innym ludziom, instytucjom i okolicznościom, a własne potrzeby zostają stłumione. W pewnym sensie jej „nałogiem” jest podporządkowanie, bezrefleksyjne oddawanie siebie innym kosztem własnych granic, co prowadzi do utraty poczucia własnej wartości. Przez wiele odcinków Eleven wierzy, że jej wartość zależy wyłącznie od tego, co jest w stanie zrobić dla innych: od misji, od ratowania przyjaciół, od wykonywania poleceń. Droga do wolności i autentyczności jest dla niej długa i pełna błędów, cofnięć i zwątpienia. W miarę rozwoju fabuły dziewczynka uczy się, że prawdziwa siła nie polega na bezustannym podporządkowaniu się oczekiwaniom innych, lecz na odnalezieniu równowagi między pomaganiem a dbaniem o siebie. W realnym świecie, nadmierne podporządkowanie innym i przesuwanie swoich granic może prowadzić do wypalenia, frustracji i utraty poczucia własnej wartości. Jeśli mówisz „tak”, mimo że w środku czujesz „nie”, to pamiętaj, że właśnie w tym momencie należy się zatrzymać. Zadaj sobie pytanie: czy to co teraz robię lub mówię, robię dla siebie – bo tego chcę, czy dla zadowolenia innych? Kolejnym etapem jest nauka asertywności i wyrażanie swoich własnych potrzeb wprost - bez poczucia winy. Nie chodzi o agresję, lecz o szczere komunikowanie: czego potrzebujesz, czego nie akceptujesz i co jest dla Ciebie ważne. Dobrym narzędziem w pracy nad sobą są małe ćwiczenia praktyczne: odmawianie tych pozornie drobnych próśb, które tak naprawdę przekraczają Twoje granice komfortu czy planowanie czasu wyłącznie dla siebie. Pomocne może być też prowadzenie dziennika, w którym zapiszesz swoje decyzje i emocje związane z mówieniem „nie”. Najważniejsze jest jednak stopniowe odzyskiwanie poczucia własnej wartości. Uwierz w siebie, doceń własne zdanie i opinie. Tak jak Eleven w Stranger Things uczy się, że wartość człowieka nie zależy od tego, ile zrobi dla innych, tak w prawdziwym życiu każdy z nas może odkryć, że autentyczność, własne granice i odwaga do mówienia „nie” są fundamentem prawdziwej siły i zdrowych relacji z innymi.

Trenuj regularnie jak Geralt z Rivii z Wiedźmina

Geralt z Rivii to bohater zdyscyplinowany, opanowany, niemal ascetyczny, którego codzienność wypełniona jest treningiem, walką i obowiązkami, od których jest niemalże uzależniony. Cały czas jest dzielny. Nie przestaje być silny. Geralt nauczył się funkcjonować bez narzekania i okazywania słabości. Nie prosi o wsparcie. Jednak taka postawa ma swoją cenę: samotność, emocjonalny dystans i stopniowa utrata radości z codziennych doświadczeń. Droga Wiedźmina do równowagi polega na nauce dopuszczania do siebie uczuć. Jeśli Twoim problemem jest ciągłe działanie, brak odpoczynku i chęć bycia „tym, który daje z siebie wszystko” – pamiętaj, że to nie jest przepis na długoterminowy sukces. To raczej prosta droga do wyniszczenia i wypalenia. Odpoczynek to nie tylko sen. Odpoczynek to czas, w którym robisz coś dla siebie – w spokoju, bez pośpiechu i specjalnego celu. Jeśli teraz myślisz, że to marnowanie czasu, że takie działanie nie jest dla ciebie bo przecież nie możesz sobie na to pozwolić bo… to właśnie znaczy, że wiele z historii Geralta mogłoby przydarzyć się tobie – tylko, że strzygi, kikimory czy inne wilkołaki to prawdopodobnie „kejpiaje” w pracy, niekończąca się lista zadań czy nawet nieposadzone kwiaty. W kalendarzu – zamiast kolejnych spotkań - zaplanuj przerwy. Świadomie, bez poczucia winy. Prawdziwa siła, jak pokazuje Geralt, to nie wyłącznie wytrzymałość i dyscyplina, ale umiejętność zatrzymania się – takie prawdziwe wsłuchanie się w siebie nie tylko wstrzyma bieganie z pustą taczką, ale też pobudzi kreatywność i wpłynie pozytywnie na efektywność wszystkiego co robisz. Spróbuj!

Serialowi bohaterowie uczą nas jednej kluczowej rzeczy: nałóg to nie wada charakteru, lecz sygnał, że coś w środku domaga się uwagi. Droga do zmiany nie zaczyna się od zakazów, lecz od zrozumienia w czym tkwi problem. Od uważności. Od decyzji, że chcemy żyć inaczej, nawet jeśli jeszcze nie wiemy jak. I choć nie ma scenarzysty, który zaplanuje nam idealne zakończenie, mamy coś lepszego: realny wpływ na własną historię. I to jest najlepszy cliffhanger, jaki można sobie wyobrazić.