Leczenie alkoholizmu – czy można zmusić kogoś do leczenia?

Uzależnienie od alkoholu działa destrukcyjnie nie tylko na chorego, ale i na jego otoczenie. Co zrobić, gdy bliska osoba odmawia leczenia?

Przymus leczenia może być nałożony tylko przez Sąd Rejonowy, dokładnie przez Wydziały Rodzinne i Nieletnich. Wniosek do Sądu mogą złożyć dwie instytucje – Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i Prokuratura.

Czy można samodzielnie złożyć wniosek?

Oczywiście można złożyć wniosek bezpośrednio do Sądu bez pośrednictwa innych instytucji, jednak zostanie on i tak odesłany do uprawionej do tego instytucji, czyli Komisji. Wniosek o leczenie może do Komisji złożyć każdy – bliższa lub dalsza rodzina, która najlepiej zna skalę problemu. Przyjmowane są także zgłoszenia od osób niespokrewnionych, a pośredniczyć w tym mogą inne instytucje, na przykład Ośrodek Pomocy Społecznej, Policja, kurator sądowy.

Kogo można skierować na przymusowe leczenie?

Przymusowe leczenie alkoholizmu może dotyczyć osób, które w wyniku choroby powodują demoralizację nieletnich, rozkład życia rodzinnego, regularnie zakłócają porządek publiczny lub spokój. Przyjmując wniosek, członkowie Komisji przyjmują dane zgłaszanej osoby, a jeśli osoba zgłaszająca ma dostęp do innych dokumentów potwierdzających uzależnienie (np. zaświadczenie lekarskie, karta leczenia szpitalnego), powinna je przedstawić w celu włączenia do akt. Przydatne jest również podanie danych osób, które mogłyby być ewentualnymi świadkami.

Na podstawie wniosku, osoba uzależniona jest wzywana na tzw. rozmowę motywującą. Jeśli podczas niej osoba przyzna się do problemu i wyrazi chęć leczenia, proponowana jest jej oferta ośrodków leczenia. Jest to najbardziej optymistyczny wariant i najbardziej rokujący. Nie zawsze jednak jest to takie proste. W przypadku gdy wezwana osoba wypiera się problemu, mimo ewidentnych faktów, zostaje skierowana na bezpłatne badanie do biegłych sądowych, którzy orzekają o uzależnieniu. Jeśli biegli także nie stwierdzą uzależnienia, sprawa zostaje umorzona. W przeciwnym wypadku – trafia do Sądu, który powinien wyznaczyć pierwszą rozprawę w ciągu miesiąca. Osoba uzależniona nie ponosi żadnych kosztów związanych z postępowaniem sądowym. Również leczenie jest bezpłatne.

Po wyroku nakazującym przymusowe leczenie odwykowe alkoholik jest wzywany do dobrowolnego stawienia się w placówce prowadzącej terapię. Jeśli tego nie zrobi, może zostać doprowadzony na odwyk przez policję. Następnie, przez cały czas leczenia w zamkniętym ośrodku odwykowym, uzależniony ma zakaz samowolnego oddalania się z miejsca terapii. Jeśli alkoholik ucieknie z zakładu, może zostać doprowadzony na leczenie przez policję.

Leczenie alkoholizmu obejmuje całą rodzinę

Osoba, która mieszka z alkoholikiem, również powinna wziąć udział w terapii dla osób współuzależnionych – podkreśla Paulina Kańska, psycholog Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Chełmie – zwiększa to prawdopodobieństwo wyjścia osoby chorej z nałogu.

Podejście systemowe do problemów rodziny wskazuje, że nawet po przejściu terapii przez osobę uzależnioną, pozostali członkowie rodziny często nie zmieniają do niej podejścia, co skutkuje powrotem do nałogu.

Dlatego tak ważne jest zaangażowanie bliskich w proces terapeutyczny. Tym bardziej, że osoby niezmotywowane do leczenia mają bardzo małe szanse nawet na krótkotrwałe wyjście z nałogu – nie są zaangażowane i bywa, że po zakończeniu terapii od razu wracają do picia. Można zmusić do podjęcia leczenia, ale niemożliwe jest wyleczenie bez choćby odrobiny chęci.