Gratyfikacja, czyli nagradzanie – chwilowa przyjemność czy większy zysk odroczony

Gratyfikacja, czyli wynagrodzenie daje zawsze satysfakcję. Najważniejsze jest to, czy wybierzemy posiadanie czegoś od razu, czy odroczymy przyjemność, żeby otrzymać coś większego. Frustracje, które wynikają z odroczenia gratyfikacji są naturalną i uzasadnioną częścią życia.

Odroczenie gratyfikacji – na czym polega?

Odroczenie gratyfikacji wiąże się z dojrzałością. Dzieci nie potrafią zazwyczaj odmówić sobie posiadania czegoś, co może sprawić im natychmiastową przyjemność. Posługując się językiem psychoanalizy, jest to zaspokojenie impulsów płynących z id (najbardziej pierwotnych popędów). Z kolei ego jest głosem rozsądku – podpowiada, jakie działanie będzie najbardziej efektywne. Dorosłość to umiejętność radzenia sobie z frustracjami, płynącymi z trudnych, aczkolwiek racjonalnych wyborów.

Przykłady odroczonej gratyfikacji, czyli coś za coś

• Odmawianie sobie słodyczy, żeby uzyskać wymarzoną figurę.
• Codzienne odkładanie małej kwoty, w celu uzbierania pieniędzy na większy wydatek. Na przykład rezygnacja z ulubionej drożdżówki, po to, aby po roku móc kupić wycieczkę do Grecji.
• Przejście pieszo drogi do szkoły/pracy w jedną i drugą stronę, po to, aby zaoszczędzić pieniądze wydawane na autobus i po roku kupić rower.
• Rzucanie palenia, aby być zdrowym.
• Męczenie się na siłowni, aby dobrze wyglądać.
• Niejedzenie smacznych, ale niezdrowych produktów, po to aby dłużej cieszyć się zdrowiem i sylwetką.

Trudności z odraczaniem gratyfikacji

Nieumiejętność wybrania nagrody po upływie czasu, można określić działaniem kompulsywnym – postępowaniem bezrefleksyjnym, nieopłacalnym na dłuższą metę, np. nieplanowanym zakupem nowego telefonu, który spodobał nam się wizualnie.

Problem z odraczaniem gratyfikacji może skutkować popadnięciem w nałogi. Coś, co wydawało nam się w danej chwili niezbędne, po roku może okazać się zbyteczne. Jeżeli natomiast po czasie dalej uznamy, że czegoś potrzebujemy, to nagroda, na którą zapracujemy na pewno sprawi większą radość.