Choroba Alzheimera – gdy pamięć zawodzi

Choroba Alzheimera jest podstępną chorobą – jej objawy pojawiają się stopniowo przez wiele lat i chory często nie zdaje sobie z tego sprawy. Charakterystyczne dla niej są deficyty pamięci epizodycznej, w której przechowywane są ślady pamięciowe, zwane też stemplami.

Zaburzenia pamięci w chorobie Alzheimera

Najbardziej dominującym objawem choroby Alzheimera są zaburzenia pamięci. Początkowo przybierają postać problemów z zapamiętywaniem nowych rzeczy – z trudnością przychodzi zapamiętanie numeru telefonu czy adresu. Towarzyszą temu problemy z koncentracją i chroniczne zmęczenie. Jednocześnie pamięć dotycząca dawnych wydarzeń – młodości, dzieciństwa – jest w dalszym ciągu sprawna, choć z czasem także ulega osłabieniu.

Deficyty pamięci świeżej mają postać dezorientacji – chory nie pamięta, co przed chwilą zrobił lub powiedział. Zapomina dokąd szedł, gdzie położył swoje rzeczy. Z czasem zaczyna mieć problemy w wykonywaniu nawet codziennych czynności.

Pamięć epizodyczna w chorobie Alzheimera

Pamięć epizodyczna odpowiada za przechowywanie w pamięci informacji na temat relacji między różnymi zdarzeniami. W nich przechowuje się także ślady pamięciowe dotyczące zdarzeń, które mają swoją przestrzenną i czasową lokalizację. Jej deficyty są bardzo charakterystyczne dla choroby Alzheimera. Według Endela Tulvinga pamięć epizodyczna odpowiada za poczucie ciągłości psychicznej i tożsamości.

Alzheimer a agresja

Brak ciągłości psychicznej wynikający z problemów z pamięcią epizodyczną jest dla osoby z Alzheimerem trudny do zniesienia. Nie dziwi więc, że chorzy w momencie tak dużej dezorientacji mogą zachowywać się agresywnie – wynika to z lęku i poczucia bezradności. Mogą pojawić się wahania nastroju, wyostrzenie pewnych cech charakteru lub jego całkowita zmiana. Przebieg choroby Alzheimera może być bardzo indywidualny i trudno wyróżnić jeden model zachowania.

Jest jednak symptom, który pojawia się u wszystkich chorych – stopniowe uzależnianie się od innych osób. Oprócz pogorszenia sprawności umysłowej, zaczyna pojawiać się również pogorszenie stanu fizycznego. W zachowaniu przeważa apatia, a osoba chora może w ogóle nie rozpoznawać nawet członków rodziny.

• Objawy początkowe Alzheimera obejmują: nieustanne poszukiwanie słów oraz zmiany nastroju i osobowości. Jak zapobiegać chorobie Alzheimera?
• Pamięć autobiograficzna wpływa na kształtowanie osobowości – odpowiada za inteligencję emocjonalną. Pamięć autobiograficzna: czym jest?
• Pamięć semantyczna dotyczy podstawowej wiedzy o świecie, jest oderwana od kontekstu. Pamięć semantyczna: czym się charakteryzuje?
• Pamięć fotograficzna dotyczy zarówno tekstu, obrazów, jak i dźwięków. Pamięć ejdetyczna, czyli fotograficzna: czy można ją rozwijać.