Hormony kobiece – prolaktyna
Prolaktyna to hormon peptydowy wytwarzany głównie w przysadce mózgowej. Wydzielany jest zarówno u kobiet jak i u mężczyzn.
Jakie funkcje pełni prolaktyna?
Prolaktyna przede wszystkim stymuluje wzrost piersi w okresie dojrzewania oraz płodu podczas ciąży. Jest również odpowiedzialna za rozwój instynktu macierzyńskiego. Ponadto prolaktyna jest odpowiedzialna za funkcje w układzie nerwowym, takie jak: udział w adaptacji organizmu do ciąży i laktacji oraz neurobiologicznej reakcji organizmu na stres.
Prolaktyna – normy, objawy nadmiaru i niedoboru prolaktyny
Stężenie prolaktyny różnicuje się w ciągu dnia. Najwyższe jej wartości odnotowywane są w czasie snu i zaraz po przebudzeniu. Również w cyklu menstruacyjnym obserwuje się jego różne stężenia, na początku rośnie, po owulacji spada. Najwięcej prolaktyny jest w organizmie kobiet w ciąży i karmiących. Stężenie tego hormonu waha się, i rośnie np. podczas stresu, po przyjęciu niektórych leków, podczas stosunku, w wyniku zmęczenia. Zaburzenia miesiączkowania to jeden z głównych symptomów nadmiaru prolaktyny w organizmie.
Piersi są najczulej reagującym miejscem na wzrost stężenia prolaktyny w ciele kobiety. Stają się wówczas bolesne i nabrzmiałe.
Norma prolaktyny to: 5-25 ng/ml, wszystkie wartości powyżej mogą prowadzić do następujących symptomów:
- zaburzenia miesiączkowania (np. okres pojawia się częściej niż co 25 dni lub rzadziej niż co 33 dni), niepłodność, trądzik i nadmierne owłosienie u kobiet;
- mleczny wyciek z sutków (tzw. mlekotok) u obu płci;
- zmniejszenie libido, stany depresyjne, drażliwość,
- zaburzenia mineralizacji (uwapnienia) kości;
- zaburzenia laktacji;
- u mężczyzn: brak popędu seksualnego, zaburzenia erekcji, bardzo niski poziom testosteronu, powiększenie gruczołu piersiowego (ginekomastia).
W przypadku problemów z zajściem w ciążę, również zalecane jest sprawdzenie poziomu prolaktyny, ponieważ jej nadmiar może hamować owulację. Ponadto jeżeli zauważymy u siebie współwystępowanie objawów takich jak zaburzenia miesiączkowania, trądzik i nadmierne owłosienie – zbadajmy poziom prolaktyny. Utrzymujący się nadmiar prolaktyny może świadczyć o hiperprolaktynemii. Jest ona symptomem chorób wątroby, niedoczynności tarczycy lub nawet guza przysadki mózgowej. Dlatego ważne jest, aby udać się do lekarza (najlepiej ginekologa-endokrynologa) i wykonać badania.
Na czym polega badanie prolaktyny i jak się do niego przygotować?
Podstawowym badaniem jest ustalenie poziomu prolaktyny we krwi. Ważne jest, aby przyjść na nie rano (najlepiej godzinę po przebudzeniu), a dzień wcześniej nie uprawiać sportu, współżyć ani jeść o późnej porze. Badanie wykonywane jest po okresie, ale przed owulacją. W przypadku podwyższonego wskaźnika prolaktyny lekarz powinien zalecić badanie hormonu tarczycy. I jeżeli wyniki nie sugerują jej niedoczynności, badanie prolaktyny powinno zostać powtórzone. Tym razem z użyciem preparatu stymulującego. Jest to badanie o specyficznym przebiegu.
Przed badaniem (przez około 3 dni) nie należy: badać piersi ani współżyć. Na badanie przychodzimy na czczo, rano – wskazane jest, aby było to godzinę po przebudzeniu. Od razu po pierwszym pobraniu krwi otrzymamy 1 tabletkę leku, którą należy połknąć. Od momentu przyjęcia leku krew jest pobierana w odstępach czasowych: po 60 i 120 minutach lub według wskazań lekarza. Ważne jest, aby podczas całego badania nic nie jeść oraz unikać wysiłku fizycznego.
Dzięki temu badaniu lekarz będzie już w stanie określić, czy przyczyną zaburzeń hormonalnych nie jest gruczolak przysadki mózgowej.
- Hiperprolaktynemia może być mieć poważne skutki. Przeczytaj o nadmiarze prolaktyny - jego przyczynach, objawach i leczeniu.
- Mogą ją powodować choroby nerek i tarczycy. Sprawdź, czym jest niedobór prolaktyny i poznaj przyczyny, objawy i leczenie tej przypadłości.
