Wyróżnia się 3 rodzaje odwodnienia organizmu: hipertoniczne, hipotoniczne i izotoniczne. Różnią się one między sobą przyczynami występowania oraz proporcjami utraconych składników.

Reklama

Najczęstsze konsekwencje odwodnienia to zawroty i bóle głowy, zaburzenia mowy i funkcji poznawczych. Zbyt mała ilość wody w organizmie może też doprowadzić do zaburzeń rytmu serca, zmiany ciśnienia krwi i spadku masy ciała.

Odwodnienie hipertoniczne: podczas upału i przy wysiłku

Do odwodnienia hipertonicznego, czyli hiperosmolarnego, dochodzi kiedy utrata wody z organizmu jest większa niż utrata elektrolitów (jonów sodu znajdujących się w płynach organizmu). Na skutek odwodnienia hipertonicznego wzrasta stężenie sodu w osoczu oraz zmniejsza się objętość płynów wewnątrzkomórkowych i pozakomórkowych. Przyczyną odwodnienia hipertonicznego może być:

  • niewystarczające spożycie wody,
  • utrata wody przez skórę, na przykład podczas upału lub przy wysiłku fizycznym,
  • utrata wody przez nerki: przy przewlekłych chorobach i niewydolności nerek,
  • brak pragnienia w skutek upośledzenia tego fizjologicznego odruchu.

Przy odwodnieniu hipertonicznym należy uzupełniać niedobory wody płynami bez elektrolitów. W poważniejszych przypadkach konieczne może być podanie roztworu glukozy.

Zobacz także

Odwodnienie hipotoniczne: skutek wymiotów i biegunki

O odwodnieniu hipotonicznym (hipoosmolarnym) mówi się, jeśli ilość utraconych elektrolitów jest większa niż niedobór wody. Spada wtedy poziom sodu w organizmie, a woda z wnętrza pozakomórkowego przemieszcza się do wnętrza komórki. Odwodnienie hipotoniczne jest spowodowane:

  • utratą elektrolitów z przewodu pokarmowego: wymiotami, biegunkami, przetokami pooperacyjnymi i jelitowymi,
  • utratą elektrolitów przez skórę, na przykład przy gorączce czy rozległych oparzeniach,
  • utratą elektrolitów przez nerki: chorobami nerek, niedoczynnością kory nadnerczy, przedawkowaniem leków moczopędnych,
  • utratą elektrolitów z jam ciała: nakłuciami jamy opłucnej i otrzewnej.

Przy odwodnieniu hipotonicznym konieczne jest uzupełnianie niedoborów sodu. Jeśli do odwodnienia doszło gwałtownie, podaje się roztwór chlorku sodu.

Odwodnienie izotoniczne: za mało płynów

Odwodnienie izotoniczne (izoosmolarne) polega na utracie takiej samej ilości elektrolitów i wody. W skutek odwodnienia tego typu zmniejsza się objętość płynu pozakomórkowego, ale ilość płynu wewnątrzkomórkowego pozostaje bez zmian. Najczęstsze przyczyny odwodnienia izotonicznego to:

Przy odwodnieniu izotonicznym ważne jest równomierne uzupełnianie zarówno wody, jak i elektrolitów. Jony sodu można przyjmować w postaci tabletek i napojów izotonicznych lub wzbogacić dietę w sód i potas. Zaleca się jedzenie pomidorów, bananów i suszonych moreli.

Reklama
Reklama
Reklama
Reklama