Objawy nadczynności przysadki mózgowej – gigantyzm, czyli nadmierne wydzielanie hormonu wzrostu

Objawy nadczynności przysadki mózgowej to między innymi przerost dłoni oraz pogrubienie rysów twarzy. Przyczyną jest guz wydzielający hormon wzrostu, którego przesadna ilość prowadzi do gigantyzmu i akromegalii.

Gruczolak przysadki mózgowej jest łagodną odmianą guza nowotworowego. Przyparty jest do dna zagłębienia kości klinowej, nazywanego tureckim siodłem.

Przysadka mózgowa a hormony

Przysadka mózgowa to gruczoł dokrewny produkujący hormony odpowiedzialne za pracę innych gruczołów.

Najbardziej istotne dla funkcjonowania organizmu hormony wytwarzane przez przysadkę to:

• hormon tyreotropowy – pobudza syntezę tyroksyny w tarczycy,
• hormon wzrostu – pobudza wzrost w okresie dziecięcym,
• hormon adrenokortykotropowy – pobudza korę nadnerczy do produkcji kortyzolu,
• hormon luteinizujący – wpływa na pracę gruczołów płciowych,
• prolaktyna – „hormon mleczny” odpowiedzialna za laktację.

Przysadka mózgowa – budowa

Przysadka mózgowa znajduje się w centralnej części ośrodkowego układu nerwowego czaszki, czyli mózgowiu. Przednia część gruczołu odpowiedzialna jest za gospodarkę hormonalną. Środkowa część przysadki mózgowej wydziela hormon melanotropowy, który odpowiada za pobudzanie komórek barwnikowych do syntezy melaniny. Tylny płat przysadki wydziela oksytocynę (przyspieszającą akcję porodową) oraz wazopresynę (powodującą zmniejszenie wydzielania wody do moczu).

Nadczynność przysadki mózgowej – pierwotna i wtórna

Nadczynność przysadki mózgowej to sytuacja, w której dochodzi do przesadnego produkowania hormonów wydzielanych przez ten gruczoł. Najczęstszą przyczyną nadczynności są guzy przysadki mózgowej, nazywane gruczolakami. Prowadzi to do gigantyzmu i choroby Cushinga. Nadczynność przysadki dzieli się na pierwotną, związaną z guzem wydzielniczo-aktywnym, oraz wtórną nadczynność, która polega na zwiększonym wydzielaniu hormonu nadrzędnego.

Objawy nadczynności przysadki

Przyczyną nadczynności przysadki mózgowej są guzy, które można podzielić, ze względu na aktywność hormonalną, czyli:

1. Guzy produkujące prolaktynę, które powodują:

• zaburzenia potencji u mężczyzn,
• u kobiet spadek libido,
• nieprawidłowy cykl miesiączkowania.

2. Guzy wydzielające hormon wzrostu, odpowiedzialne za:

• choroby spowodowane nadczynnością przysadki mózgowej, czyli gigantyzm i akromegalię,
• powiększenie rąk i stóp,
• pogrubienie rysów twarzy,
• wystającą szczęka,
• opóźnione dorastanie,
• nieregularne miesiączki.

3. Guzy kortykotropinowe wydzielające hormon adrenokortykotropowy, które powodują:

• chorobę Cushinga,
• otyłość,
• gromadzenie się tłuszczu szczególnie w okolicach karku i tułowia,
• opuchnięte powieki,
• obrzęki twarzy,
• rozstępy na skórze.

4. Guzy tyreotropinowe powodujące nadczynność tarczycy, które skutkują:

• spadkiem wagi,
• nadmiernym poceniem się,
• nerwowością,
• dusznością,
• drżeniem dłoni,
• szybkim biciem serca.

5. Guzy gonadotropinowe wydzielające hormon luteinizujący oraz hormon folikulotropowy powodują zwiększenie masy ciała.