Jak są płatne nadgodziny?

Za pracę w nadgodzinach, czyli powyżej ustalonego w umowie o pracę czasu, należy się wynagrodzenie powiększone o dodatek. Wynosi on, w zależności od sytuacji, 100% lub 50% stawki godzinowej pracownika, doliczonej do podstawowej stawki godzinowej.

Nadgodziny: kiedy dodatkowy czas pracy stanowi godziny nadliczbowe

To, czym są nadgodziny, określa kodeks pracy. Zgodnie z nim nadgodziny stanowi czas przepracowany ponad normę czasu pracy, czyli praca ponad ustaloną liczbę godzin pracy w tygodniu. W razie wykonywania pracy na niepełny etat, w umowie określa się, jaka liczba godzin dodatkowych uprawnia do pobrania dodatku do wynagrodzenia. Nie stanowi natomiast godzin nadliczbowych czas odpracowania zwolnienia z pracy, udzielony na wniosek pracownika w celu załatwienia przez niego spraw osobistych.

Czas spędzony na dyżurze, czyli pozostawania w gotowości do pracy, jeśli jednak pracownik jej wówczas nie wykonywał, nie jest wliczany do liczby godzin pracy, od której przekroczenia zależy naliczenie dodatkowej stawki za nadgodziny. Jeśli jednak dyżur nie jest wykonywany w domu, a w zakładzie pracy lub w innym wyznaczonym przez pracodawcę miejscu, wówczas za czas spędzony na dyżurze przysługuje dodatkowy czas wolny od pracy. W razie braku możliwości udzielenia dodatkowego czasu wolnego przysługuje ustalone z pracodawcą wynagrodzenie za czas spędzony na dyżurze. Jeśli takiej stawki nie ustalono – jest to 60%.

Godziny nadliczbowe: ile wynosi dodatek

W sytuacji pracy w nadgodzinach do wynagrodzenia przysługuje dodatek w wysokości:

100% za pracę w nocy, pracę w niedziele i święta niebędące dla pracownika dniami pracy, oraz w dniu wolnym dla niego od pracy, jeśli został przydzielony zamiast pracy w niedzielę lub święto,

50% - jeśli praca w nadgodzinach nie spełnia warunków dla płatności dodatku w wysokości 100%.

Kiedy więc pracownik ustalił z pracodawcą, że będzie pracował w trzy niedziele w miesiącu, a zamiast tego przysługują mu trzy dni wolne w miesiącu, to jeśli będzie pracował w te dni – przysługiwać mu będzie za tę pracę dodatek za nadgodziny. Nie przysługuje on natomiast za pracę w te niedziele, w czasie których ma pracować zgodnie z ustalonym rozkładem.

Jeśli pracownik wykonuje pracę poza zakładem pracy, to dodatek może być zastąpiony ryczałtem. Jego wysokość powinna jednak odpowiadać przewidywanemu czasowi pracy w nadgodzinach.

Nadgodziny: jak obliczyć?

Podstawową stawkę za nadgodziny oblicza się w oparciu o wszystkie składniki wynagrodzenia, które wypłacane są stale i systematycznie. Jeśli więc pracownik do pensji w wysokości 2200 zł otrzymuje stałą premię w wysokości 300 zł, to podstawową stawkę za nadgodzinę oblicza się od kwoty 2500 zł. Natomiast kwotę dodatku oblicza się wówczas od kwoty 2200 zł. Obie te kwoty należy podzielić przez liczbę godzin roboczych w miesiącu, a następnie pomnożyć przez liczbę dodatkowo przepracowanych godzin. Łączne wynagrodzenie za godzinę pracy stanowi sumę tych dwóch kwot.

Nadgodziny: dzień wolny zamiast dodatku

Zamiast dodatku za nadgodziny pracownikowi może przysługiwać dodatkowy czas wolny od pracy. Taka zamiana może nastąpić na wniosek pracownika, ale również bez wniosku. W tej drugiej sytuacji pracodawca jest zobowiązany udzielić dodatkowego czasu wolnego w wymiarze o połowę wyższym, niż wynosi liczba godzin przepracowanych w nadgodzinach. Nie może to spowodować zmniejszenia miesięcznej wypłaty należnej pracownikowi.