Kto i kiedy może odmówić pracy w godzinach nocnych?

Kobiety w ciąży, młodociani, osoby niepełnosprawne i rodzice dzieci do lat 4 – to grupy, które mają szczególne uprawnienia dotyczące pracy w godzinach nocnych.

Pracownik ma obowiązek wykonywać swoją pracę w miejscu i czasie wskazanym przez pracodawcę. Jednak są pewne grupy, które są przepisami prawa chronione i albo w ogóle nie mogą być zatrudniane w nocy, albo mogą, ale nie muszą zgodzić się na pracę w tym czasie.

Praca w godzinach nocnych, czyli kiedy?

Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy (zobacz tekst ustawy) praca w porze nocnej dotyczy godzin pomiędzy 21.00 a 7:00. Za osobę pracującą w porze nocnej Kodeks pracy uznaje pracownika, który przynajmniej trzy godziny swojej pracy wykonuje pomiędzy godziną 21:00 a 7:00 lub którego czas pracy co najmniej w ¼ przypada na porę nocną (art. 1517 § 1-2).

Pracownicy pod szczególną ochroną

Kobiety w ciąży. Zgodnie z artykułem 1781 Kodeksu pracy w sytuacji, gdy pracownica zatrudniona w porze nocnej udokumentuje zaświadczeniem lekarskim, iż jest w ciąży, pracodawca zobowiązany jest zmienić rozkład czasu jej pracy, tak, aby mogła wykonywać swoje obowiązki poza godzinami nocnymi. Jeśli jest to niemożliwe, powinien powierzyć pracownicy wykonanie innej pracy w godzinach dziennych. A jeśli nie ma również takiej możliwości, wówczas pracodawca zobowiązany jest na czas niezbędny zwolnić pracownicę z obowiązku świadczenia pracy, przy czym zachowuje ona nadal prawo do wynagrodzenia. Co ciekawe, nawet jeśli ciężarna chce pracować w godzinach nocnych, prawo na to nie pozwala.

Osoby młodociane. Kodeksu pracy określa osoby młodociane jako te, które ukończyły 16 lat, a nie przekroczyły 18 lat. Zgodnie z artykułem 203 Kodeksu pracy pracodawca nie może zatrudniać młodocianych w porze nocnej, przy czym pora nocna tutaj oznacza godziny od 22:00 do 6:00. Nie zależy to od decyzji pracownika – praca młodocianych w godzinach nocnych jest nielegalna.

Większą dowolność mają natomiast osoby z orzeczeniem o stopniu niepełnosprawności, jak i rodzice dzieci do lat czterech. Przepisy prawa umożliwiają tym rodzicom dobrowolność podjęcia pracy w godzinach nocnych, zatem mogą, ale nie muszą się na nią zgodzić.

Natomiast osoby niepełnosprawne, jeśli chcą wyrazić zgodę na pracę w nocy, muszą przedstawić zaświadczenie, iż lekarz sprawujący nad nimi opiekę, wyraził zgodę na taką formę pracy.

Zgodnie z artykułem 1518 § 1 Kodeksu pracy za każdą godzinę pracy w porze nocnej, pracownikowi przysługuje dodatek do wynagrodzenia.

• Pracę zdalną można wykonywać w formie telepracy lub na podstawie umowy cywilnoprawnej. Praca zdalna – jaką pracę można wykonywać z domu.
• Podczas urlopu macierzyńskiego można podjąć dodatkową pracę. Czy młoda mama może dorabiać?
• Pora nocna ustalana jest przez pracodawcę między 21 a 7 rano i musi trwać co najmniej 8 h. Praca w porze nocnej: zasady.
• Pracownik, który pracuje przy komputerze, pomiędzy każdą przepracowaną godziną, ma prawo do pięciominutowych przerw. Praca przy komputerze: przepisy BHP.